ธรรมะ วันละนิด Tamma.PeYim.com
ช่วยกันทนุบำรุง รักษาพระรัตนตรัย
สุขา มตฺเตยฺยตา โลเก อ่านว่า สุขา มัดเตยยะตา โลเก ๏ คนที่หาได้ยากมากไฉน เพราะว่าในโลกนี้มีเพียงสอง คือพ่อแม่เกิดเกล้าเหล่าลูกต้อง ตอบสนองพระคุณได้บุญแรง ๛ ท่านว่าพ่อแม่นั้นเปรียบได้เป็นทั้ง ครูของลูก เทวดาของลูก พรหมของลูก และอรหันต์ของลูก ความหมายโดยละเอียดมีดังต่อไปนี้คือ ที่ว่าเป็นครูของลูก เพราะว่าท่านได้คอยอบรมสั่งสอนลูก […]
วาจํ มุญเจยฺย กลฺยาณึ อ่านว่า วาจัง มุนเจยยะ กัลยานิง คำว่า วาจาอันเป็นสุภาษิต ในที่นี้มิได้หมายถึงเพียงว่าต้องเป็นคำร้อยกรอง ร้อยแก้ว เป็นคำคมบาดใจมีความหมายลึกซึ้งเท่านั้น แต่รวมถึงคำพูดที่ดี มีประโยชน์ต่อผู้ฟัง ซึ่งสรุปว่าประกอบด้วยลักษณะดังนี้ ๑. ต้องเป็นคำจริง คือข้อมูลที่ถูกต้อง มีหลักฐานอ้างอิงได้ ไม่ได้ปั้นแต่งขึ้นมาพูด ๒. […]
ยาจโก อปฺปิโย โหติ อ่านว่า ยาจะโก อับปิโย โหติ นิทานชาดก พรหมทัตตชาดก การขอ ในสมัยหนึ่งพระพุทธเจ้าประทับอยู่อัคคาฬวเจดีย์ เมืองอาฬวี ทรงปรารภกุฏิการสิกขาบทที่พวกภิกษุชาวเมืองอาฬวีพากันสร้างกุฏีเที่ยวขอชาวบ้าน จนชาวบ้านเกิดความเดือดร้อนขึ้นจึงตรัสว่า “ภิกษุทั้งหลายโบราณบัณฑิต แม้พระราชาจะปวารณาไว้แล้วก็ไม่มีขอในท่ามกลางมหาชน เพราะกลัวหิริโอตตับปปะร้าวฉานออกปากขอในที่ลับเท่านั้น ” แล้วได้นำอดีตนิทานมาสาธก ว่า… กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว […]
กุทโธ ธมฺมํ น ปสฺสติ อ่านว่า กุทโธ ธัมมัง นะ ปัสสะติ “คนมักโกรธย่อมอยู่เป็นทุกข์” ” .. “ทำตัวให้เป็นทุกข์ด้วยการไม่ลดละความโกรธ” ก็คือการไม่เมตตาตนเองก่อนไม่เมตตาใครอื่น “ญาติมิตรและสหายย่อมหลีกเลี่ยงคนมักโกรธ” นี้ก็เป็นพระพุทธศาสนสุภาษิตอีกบทหนึ่ง “ที่ชี้โทษของความโกรธ ไม่มีผู้ใดชอบสมาคมกับคนขี้โกรธ” เพราะไม่ทำให้เกิดความสบายใจได้เลยและใครเล่าปรารถนาความไม่สบายใจ ไม่มีแน่ […]
ยาจกํ อททนปฺปิโย อ่านว่า ยาจะกัง อะทะทะนับปิโย นิทานชาดก พรหมทัตตชาดก การขอ ในสมัยหนึ่งพระพุทธเจ้าประทับอยู่อัคคาฬวเจดีย์ เมืองอาฬวี ทรงปรารภกุฏิการสิกขาบทที่พวกภิกษุชาวเมืองอาฬวีพากันสร้างกุฏีเที่ยวขอชาวบ้าน จนชาวบ้านเกิดความเดือดร้อนขึ้นจึงตรัสว่า “ภิกษุทั้งหลายโบราณบัณฑิต แม้พระราชาจะปวารณาไว้แล้วก็ไม่มีขอในท่ามกลางมหาชน เพราะกลัวหิริโอตตับปปะร้าวฉานออกปากขอในที่ลับเท่านั้น ” แล้วได้นำอดีตนิทานมาสาธก ว่า… กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลพราหมณ์ […]
นานาคตสุขาวโห อ่านว่า นานาคะตะสุขาวะโห การทำให้จิตใจไม่โศกเศร้านั้น มีข้อแนะนำดังนี้ ๑. ใช้ปัญญาพิจารณาอยู่เนืองๆ ถึงความไม่เที่ยงในสิ่งของทั้งหลาย และร่างกายของเรา ๒. ไม่ยึดมั่นในตัวตน หรือความจีรังยั่งยืน ในคนหรือสิ่งของว่าเป็นของเรา ๓. ทุกอย่างในโลกล้วนเปลี่ยนแปลงอยู่ทุกขณะ แม้ร่างกายเราก็ใช้เป็นที่อาศัยชั่วคราวเท่านั้น ๔. คิดว่าทุกสิ่งทุกอย่างล้วนไม่เที่ยงด้วยกันทั้งนั้น
มา ชาตึ ปุจฺฉ จรณญฺจ อ่านว่า มา ชาติง ปุจฉะ จะระณัญจะ “คนเราจะดีเพราะความประพฤติ” ” .. “คนเราจะดีเพราะความประพฤติ” ไม่ได้ดีเพราะรูปร่างกลางตัวเฉย ๆ ว่ามีเงินมีทองว่าดีไม่ดี “มันดีอยู่กับตัวเอง ถ้าตัวเองไม่ดีแล้วมีเท่าไรก็ฉิบหายหมด” ถ้าเจ้าของดีแล้วมีน้อยก็มีมาก ไม่ดีก็ดีขึ้นไปโดยลำดับ […]
อตฺตาธิปโก สโต จเร อ่านว่า อัตตาธิปะโก สโต จะเร สติปัฏฐาน ธรรมเป็นที่ตั้งแห่งสติ, ข้อปฏิบัติมีสติเป็นประธาน, การตั้งสติกำหนดพิจารณาสิ่งทั้งหลายให้รู้เห็นเท่าทันตามความเป็นจริง, การมีสติกำกับดูสิ่งต่างๆ และความเป็นไปทั้งหลาย โดยรู้เท่าทันตามสภาวะของมันไม่ถูกครอบงำด้วยความยินดียินร้าย ที่ทำให้มองเห็นเพี้ยนไปตามอำนาจกิเลส มี ๔ อย่างคือ ๑. กายานุปัสสนา […]
เวคสา หิ กตํ กมฺมํ อ่านว่า เวคะสา หิ กะตัง กัมมัง นิทานธรรมะบันเทิง …รอดเพราะปัญญา… พญาลิงผู้ตัวหนึ่ง อาศัยอยู่ในป่าแห่งหนึ่ง เคยโดดข้ามไปหาอาหารผลไม้กิน ที่เกาะกลางน้ำ ในขณะที่กระโดดไปนั้น ต้องพักที่ก้อนหินซึ่งตั้งอยู่ในระหว่างฝั่งกับเกาะ แล้วจึงกระโดดต่อไปยังเกาะอีกทีหนึ่ง ทั้งไปและกลับ ต้องทำเช่นนี้เป็นนิจ […]
อปฺปมาเทน สมฺปาเทถ อ่านว่า อัปปะมาเทนะ สัมปาเทถะ การฝึกจิตที่ดีย่อมสำเร็จประโยชน์ เราสังเกตดูแต่สัตว์พาหนะ เช่น ช้าง วัว ควาย ก่อนที่เราจะเอามาใช้งาน ต้องฝึกเสียก่อน เมื่อฝึกดีแล้วเราจึงได้อาศัยแรงงานมัน ทำประโยชน์นานาประการ ท่านทั้งหลายก็ทราบแล้ว จิตที่ฝึกดีแล้วย่อมมีคุณค่ามากมายกว่ากันหลายเท่า ดูแต่พระพุทธองค์และพระอริยสาวกได้เปลี่ยนภาวะจากปุถุชนมาเป็นพระอริยบุคคลจนเป็นที่กราบไหว้ของคนทั่วไปและท่านได้ทำประโยชน์อย่างกว้างขวางเหลือประมาณที่เรา ๆ จะกำหนดเพราะพระพุทธองค์และสาวกได้ผ่านการฝึกจิตมาด้วยดีแล้วทั้งนั้น […]